Programmeren en prioriteren in het energiesysteem
Nederland verduurzaamt én groeit. Hierdoor verandert de manier waarop we energie opwekken, verbruiken, transporteren en opslaan. Het huidige energiesysteem is daar niet op berekend en daarom moet het worden aangepast. Hoe pakken we dit aan?
Netschaarste voorkomen
De vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet blijft toenemen, terwijl netbeheerders niet snel genoeg kunnen uitbreiden. Zo ontstaat er netschaarste: een tekort met grote maatschappelijke en economische gevolgen. Om te zorgen dat Nederland kan blijven groeien en verduurzamen moeten we versnellen met grote netaanpassingen.
Een nieuwe manier van samenwerken
We moeten keuzes maken om de energie-infrastructuur te ontwikkelen en verduurzamen. Waar en wanneer gaan we als eerste aan de slag? Maatschappelijke meerwaarde moet hierin voorop staan. Zo is de bouw van een woonwijk maatschappelijk gezien soms belangrijker dan plannen voor een nieuw datacenter. De infrastructuur van de woonwijk krijgt in dat geval voorrang. Voor dit soort keuzes moeten (lokale) overheden en betrokken sectoren op een nieuwe manier samenwerken.
Zo pakken we dit aan
In 2030 willen wij onze infrastructuur realiseren in een volgorde die bijdraagt aan maatschappelijke meerwaarde. Zo kunnen we adequater omgaan met transportschaarste en dit in de toekomst beter voorkomen. We dragen maximaal bij om tot een nieuwe manier van samenwerken met onze partners te komen. We richten ons daarbij op:
1. Prioriteiten bij netuitbreidingen
Het prioriteren van netuitbreidingen: we pleiten voor een maatschappelijk prioriteringskader – eerst opgesteld door overheden op nationaal en daarna provinciaal niveau. Zo kunnen we bij het uitbreiden van ons net tegemoet komen aan maatschappelijke voorkeuren.
2. Aansluitvolgorde van nieuwe klanten
Het maatschappelijk prioriteringskader kan in de toekomst helpen bij de aansluitvolgorde van klanten. Het prioriteren van netuitbreidingen bepaalt dan primair de aansluitvolgorde, gestuurd door het omgevingsbeleid.
Bij nieuwe klantaansluitingen geldt op dit moment het first come first serve (FCFS)-principe. Door dit principe kan een casino eerder aan de beurt komen dan een ziekenhuis. Het FCFS-principe blijft het uitgangspunt bij klantaansluitingen, maar leidt bij knelpunten op het net tot ongewenste situaties. Het FCFS-principe wordt wat ons betreft daarom een aanvulling op het maatschappelijk priotiteringskader.
3. Integraal programmeren
Als stip op de horizon, werken we aan een gezamenlijk ontwerpmodel voor het energiesysteem van de toekomst. Dat noemen we integraal programmeren. Zo maken we op basis van heldere bestuurlijke keuzes afwegingen over de ontwikkeling van de energie-infrastructuur, met als doel het creëren van maatschappelijke meerwaarde. Dankzij dit model sluit de ontwikkeling van ons energiesysteem aan op uitdagingen rond industrie, woningbouw en het opwekken van energie. Op deze manier dragen wij bij aan een duurzame ruimtelijk-economische ontwikkeling van Nederland.
Rolverdeling binnen de samenwerking
Samenwerken is de basis voor een haalbaar en betaalbaar energiesysteem van de toekomst. Daarbij is een rolverdeling heel belangrijk. Ministeries, provincies, gemeenten en sectoren hebben allemaal belang bij keuzes over de energie-infrastructuur. Op nationaal niveau zien wij een centrale regierol voor het Rijk. Op provinciaal of regionaal niveau verwachten wij regie vanuit de provincies.
De rol van de overheid
Overheden maken hun keuzes voor energiesystemen op basis van maatschappelijke meerwaarde. Zij bepalen in welk gebied bedrijven als eerst mogen elektrificeren, of waar de aanlanding van wind op zee komt. Het beleid ondersteunt vervolgens die keuzes. Zo zet een overheidsinstantie subsidies in om een keuze in de praktijk te brengen.
Onze rol als netbeheerder
Iedereen moet altijd kunnen rekenen op energie, dat is onze verantwoordelijkheid. Als netbeheerder adviseren wij daarom over oplossingen, en brengen we consequenties in kaart voor de energie-infrastructuur. Daarbij zorgen wij altijd voor de leveringszekerheid, betrouwbaarheid, veiligheid en betaalbaarheid van energie.