Investeringsplan 2026-2035
We gaan samen naar een duurzaam energiesysteem. Dat betekent: minder fossiele brandstoffen en minder CO₂-uitstoot. Elektriciteit speelt hierbij een grote rol. Elektriciteit kan namelijk CO₂-neutraal worden opgewekt én gebruikt. Daardoor groeit het gebruik van elektriciteit snel. Ook leveren zonnepanelen en windparken steeds meer stroom terug aan het net. Dit zorgt voor veel druk op het elektriciteitsnet. Gevolgen? Lange wachtlijsten en netten die vol raken.
De nieuwe realiteit en het investeringsplan 2026
We werken al jaren aan een grote verbouwing van ons energienet. Het elektriciteitsnet moet in 15 jaar minstens 2 keer zo groot worden. Tegelijkertijd neemt het aantal gasaansluitingen af. Toch blijft het gasnet voorlopig nodig, ook al zorgt aardgas voor veel CO₂-uitstoot.
De elektrificatie gaat snel. Er komen meer laadpalen, warmtepompen, zonnepanelen en windmolens. Maar de verbouwing is nog lang niet klaar. In ons hele gebied lopen we tegen de grenzen van het elektriciteitsnet aan. In het investeringsplan staat waar we de komende tien jaar werken aan uitbreiding, vervanging en onderhoud van onze gas- en elektriciteitsnetten.
Bouwen, bouwen, bouwen
De komende 3 jaar investeren we 7 miljard euro in het uitbreiden van onze netten. We kijken ook naar andere oplossingen om het elektriciteitsnet minder te belasten. Zo blijven we investeren in de veiligheid van het gasnet. Dit net blijft tot minimaal 2050 nodig voor het transport van groen gas en misschien ook waterstof. Daarnaast voeren we 15 projecten uit om het groen gasnet uit te breiden. Toch blijven er knelpunten. De vraag naar transportcapaciteit groeit sneller dan wij, samen met TenneT, kunnen bijbouwen. In het investeringsplan (IP 2026) staat dat we in 2030, afhankelijk van het scenario, maximaal 10% van het werk niet op tijd kunnen doen. Sommige projecten lopen vertraging op door vergunningen, te weinig personeel of afhankelijkheid van TenneT.
Meer flexibiliteit
Naast bouwen is het belangrijk dat we het net flexibel gebruiken. Wij willen de bestaande capaciteit zo goed mogelijk benutten en onze netten zwaarder belasten om ruimte te maken voor klanten. Ook helpt het als bedrijven en consumenten stroom gebruiken buiten piekmomenten. Het nieuwe energiesysteem vraagt van ons allemaal een andere manier van omgaan met energie.
Hoe bepalen we de vraag naar elektriciteit en gas?
Samen met veel partijen, zoals IPO, Energie-Nederland, VEMW, Holland Solar en Bouwend Nederland, hebben de Nederlandse netbeheerders 4 toekomstscenario’s gemaakt. Deze scenario’s laten zien hoe de vraag naar elektriciteit en gas kan veranderen. Met deze scenario’s onderzoeken we waar problemen op het energienet kunnen ontstaan. Die problemen moeten we oplossen om aan de veranderende vraag te voldoen.
De scenario’s van IP 2026 sluiten aan bij de scenario’s uit de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050 (II3050). Hieronder vindt u deze scenario’s. Daarna leggen we uit hoe we van een knelpunt naar een investering gaan.
IP 2026-scenario’s
- Scenario Koersvaste Middenweg
Nederland kiest voor snelle elektrificatie en gebruikt daarnaast andere energiedragers om de vraag in balans te houden. Dit scenario sluit aan bij de huidige trends en beleidsplannen. Voor IP 2026 gebruiken we dit scenario als uitgangspunt. - Scenario Eigen Vermogen
Nederland wil zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn in Noordwest-Europa. Er is snelle elektrificatie, veel zon- en windenergie, maximale flexibiliteit en productie van groene waterstof in eigen land. - Scenario Gezamenlijke Balans
Een scenario waarin Europese samenwerking centraal staat. Er is een mix van elektriciteit en gas. Nederland speelt een grote rol in het doorvoeren van energie naar andere landen. - Scenario Horizon Aanvoer
Een toekomstbeeld waarin Nederland vooral kiest voor het importeren van duurzame energie en industriële producten. Eigen productie en verbruik blijven beperkt.
Hoe prioriteren we?
Eerst bepalen we welke investeringen het belangrijkst zijn. Dat doen we op basis van onze bedrijfswaarden, zoals betrouwbaarheid, veiligheid en betaalbaarheid. Deze waarden komen voort uit onze wettelijke taken: zorgen voor een veilige en betrouwbare energievoorziening en genoeg transportcapaciteit.
We kijken ook naar de maatschappelijke waarde van projecten. Deze staat in het Provinciale Meerjarenprogramma Infrastructuur en Klimaat (pMIEK). Zo maken we een voorkeursvolgorde. Daarna plannen we de projecten. De volgorde kan nog veranderen. Bijvoorbeeld door externe factoren zoals vergunningen of afhankelijkheid van TenneT, de landelijke netbeheerder. Als alle projecten op volgorde staan, vullen we het investeringsplan.
Hoe verhoudt het Investeringsplan zich tot andere plannen en pMIEK?
Elke 2 jaar publiceren wij onze uitbreidings- en vervangingsinvesteringen in de elektriciteits- en gasnetten voor de komende 10 jaar in het Investeringsplan. Dit is wettelijk verplicht en wordt beoordeeld door toezichthouder ACM.
Samen met TenneT hebben wij netvisies voor elektriciteit gemaakt. Deze geven per provincie inzicht in de verwachte ontwikkelingen op het 110/150 kV-net tot 2050. De netvisies kijken verder dan de horizon van 10 jaar van het Investeringsplan en helpen provincies bij het maken van energiebeleid. Voor de komende 10 jaar zijn de plannen uit het Investeringsplan leidend.
Net als 2 jaar geleden hebben provincies in hun pMIEK vastgelegd welke projecten voor uitbreiding van de energie-infrastructuur de hoogste maatschappelijke waarde hebben. Ten opzichte van 2 jaar geleden zijn veel pMIEKs concreter geworden. Daardoor kunnen wij deze projecten in het Investeringsplan een hogere prioriteit geven. Veel pMIEK-projecten vallen samen met projecten om knelpunten door autonome groei op te lossen. Deze krijgen daardoor al de hoogste prioriteit. Provincies en gemeenten maken ook energievisies. Deze geven richting aan de lange termijn energievoorziening.
Elk plan heeft een zichttermijn van meerdere jaren, maar een eigen startdatum. Daardoor verschillen de datasets en scenario’s die worden gebruikt. De uitkomsten zijn niet altijd 1-op-1 te vergelijken. Zo zijn de netvisies nog gebaseerd op de IP2024-scenario’s en dit Investeringsplan op de IP2026-scenario’s.
Wat doen we voor uw provincie?
Hieronder ziet u per provincie onze investeringen in uitbreiding en vervanging van elektriciteit en gas. Bij elektriciteit gaat het om kabels, stations en transformatoren. Bij gas gaat het om hoofdleidingen, aansluitleidingen en gasstations.
- Provincie Groningen
Nieuwbouw hoogspanningsstation
De bouw van een nieuw hoogspanningsstation voert Enexis samen uit met de landelijke netbeheerder TenneT. Enexis zorgt daarbij voor de transformatoren en de schakelinstallaties en TenneT zorgt voor de aansluiting op het hoogspanningsnet. Voor een deel van de hier genoemde nieuwe hoogspanningsstations is afstemming met TenneT nog niet afgerond. Voor deze stations is nog niet definitief vastgesteld of de bouw van een nieuw station de juiste oplossing is.
Uitbreiden bestaand hoogspanningsstation
De uitbreiding van de capaciteit van een hoogspanningsstation houdt meestal in dat er één of meerdere extra transformator(en) en/of schakelinstallatie(s) bijgeplaatst worden. Ook kan het voorkomen dat een bestaande transformator vervangen wordt door een nieuwe transformator met een hogere capaciteit.
In totaal worden er 13 stations uitgebreid en 6 nieuw gebouwd.
In de onderstaande kaart wordt aangegeven waar er dankzij uitbreiding en/of nieuwbouw extra capaciteit bijkomt in de regio. Het geeft niet weer waar exact een nieuw station gebouwd wordt. Zo kan een nieuw station meerdere gebieden voorzien van extra capaciteit. De 6 nieuwbouwstations in de provincie Groningen creëren extra capaciteit voor 6 bestaande stations.
In onderstaande tabellen ziet u hoeveel nieuwe netonderdelen Enexis de komende jaren verwacht te installeren voor uitbreiding en vervanging van de elektriciteits- en gasnetten in Groningen.
Visuele weergave:
- Provincie Drenthe
Nieuwbouw hoogspanningsstation
De bouw van een nieuw hoogspanningsstation voert Enexis samen uit met de landelijke netbeheerder TenneT. Enexis zorgt daarbij voor de transformatoren en de schakelinstallaties en TenneT zorgt voor de aansluiting op het hoogspanningsnet. Voor een deel van de hier genoemde nieuwe hoogspanningsstations is afstemming met TenneT nog niet afgerond. Voor deze stations is nog niet definitief vastgesteld of de bouw van een nieuw station de juiste oplossing is.
Uitbreiden bestaand hoogspanningsstation
De uitbreiding van de capaciteit van een hoogspanningsstation houdt meestal in dat er één of meerdere extra transformator(en) en/of schakelinstallatie(s) bijgeplaatst worden. Ook kan het voorkomen dat een bestaande transformator vervangen wordt door een nieuwe transformator met een hogere capaciteit.
In totaal worden er 10 stations uitgebreid en 8 nieuw gebouwd.
In de onderstaande kaart wordt aangegeven waar er dankzij uitbreiding en/of nieuwbouw extra capaciteit bijkomt in de regio. Het geeft niet weer waar exact een nieuw station gebouwd wordt. Zo kan een nieuw station meerdere gebieden voorzien van extra capaciteit. De 8 nieuwbouwstations in de provincie Drenthe creëren extra capaciteit voor 9 bestaande stations.
In onderstaande tabellen ziet u hoeveel nieuwe netonderdelen Enexis de komende jaren verwacht te installeren voor uitbreiding en vervanging van de elektriciteits- en gasnetten in Drenthe.
Visuele weergave:
- Provincie Overijssel
Nieuwbouw hoogspanningsstation
De bouw van een nieuw hoogspanningsstation voert Enexis samen uit met de landelijke netbeheerder TenneT. Enexis zorgt daarbij voor de transformatoren en de schakelinstallaties en TenneT zorgt voor de aansluiting op het hoogspanningsnet. Voor een deel van de hier genoemde nieuwe hoogspanningsstations is afstemming met TenneT nog niet afgerond. Voor deze stations is nog niet definitief vastgesteld of de bouw van een nieuw station de juiste oplossing is.
Uitbreiden bestaand hoogspanningsstation
De uitbreiding van de capaciteit van een hoogspanningsstation houdt meestal in dat er één of meerdere extra transformator(en) en/of schakelinstallatie(s) bijgeplaatst worden. Ook kan het voorkomen dat een bestaande transformator vervangen wordt door een nieuwe transformator met een hogere capaciteit.
In totaal worden er 31 stations uitgebreid en 7 nieuw gebouwd.
In de kaart wordt aangegeven waar er dankzij uitbreiding en/of nieuwbouw extra capaciteit bijkomt in de regio. Het geeft niet weer waar exact een nieuw station gebouwd wordt. Zo kan een nieuw station meerdere gebieden voorzien van extra capaciteit. De 7 nieuwbouwstations in de provincie Overijssel creëren extra capaciteit voor 12 bestaande stations.
In onderstaande tabellen ziet u hoeveel nieuwe netonderdelen Enexis de komende jaren verwacht te installeren voor uitbreiding en vervanging van de elektriciteits- en gasnetten in Overijssel.
Visuele weergave:
- Provincie Noord-Brabant
Nieuwbouw hoogspanningsstation
De bouw van een nieuw hoogspanningsstation voert Enexis samen uit met de landelijke netbeheerder TenneT. Enexis zorgt daarbij voor de transformatoren en de schakelinstallaties en TenneT zorgt voor de aansluiting op het hoogspanningsnet. Voor een deel van de hier genoemde nieuwe hoogspanningsstations is afstemming met TenneT nog niet afgerond. Voor deze stations is nog niet definitief vastgesteld of de bouw van een nieuw station de juiste oplossing is.
Uitbreiden bestaand hoogspanningsstation
De uitbreiding van de capaciteit van een hoogspanningsstation houdt meestal in dat er één of meerdere extra transformator(en) en/of schakelinstallatie(s) bijgeplaatst worden. Ook kan het voorkomen dat een bestaande transformator vervangen wordt door een nieuwe transformator met een hogere capaciteit.
In totaal worden er 43 stations uitgebreid en 13 nieuw gebouwd.
In de onderstaande kaart wordt aangegeven waar er dankzij uitbreiding en/of nieuwbouw extra capaciteit bijkomt in de regio. Het geeft niet weer waar exact een nieuw station gebouwd wordt. Zo kan een nieuw station meerdere gebieden voorzien van extra capaciteit. De 13 nieuwbouwstations in de provincie Noord-Brabant creëren extra capaciteit voor 15 bestaande stations.
In onderstaande tabellen ziet u hoeveel nieuwe netonderdelen Enexis de komende jaren verwacht te installeren voor uitbreiding en vervanging van de elektriciteits- en gasnetten in Noord-Brabant.
Visuele weergave:
- Provincie Limburg
Nieuwbouw hoogspanningsstation
De bouw van een nieuw hoogspanningsstation voert Enexis samen uit met de landelijke netbeheerder TenneT. Enexis zorgt daarbij voor de transformatoren en de schakelinstallaties en TenneT zorgt voor de aansluiting op het hoogspanningsnet. Voor een deel van de hier genoemde nieuwe hoogspanningsstations is afstemming met TenneT nog niet afgerond. Voor deze stations is nog niet definitief vastgesteld of de bouw van een nieuw station de juiste oplossing is.
Uitbreiden bestaand hoogspanningsstation
De uitbreiding van de capaciteit van een hoogspanningsstation houdt meestal in dat er één of meerdere extra transformator(en) en/of schakelinstallatie(s) bijgeplaatst worden. Ook kan het voorkomen dat een bestaande transformator vervangen wordt door een nieuwe transformator met een hogere capaciteit.
In totaal worden er 33 stations uitgebreid en 8 nieuw gebouwd.
In de onderstaande kaart wordt aangegeven waar er dankzij uitbreiding en/of nieuwbouw extra capaciteit bijkomt in de regio. Het geeft niet weer waar exact een nieuw station gebouwd wordt. Zo kan een nieuw station meerdere gebieden voorzien van extra capaciteit. De 8 nieuwbouwstations in de provincie Limburg creëren extra capaciteit voor 13 bestaande stations.
In onderstaande tabellen ziet u hoeveel nieuwe netonderdelen Enexis de komende jaren verwacht te installeren voor uitbreiding en vervanging van de elektriciteits- en gasnetten in Limburg.
Visuele weergave: