Wat is netbewust laden en wat betekent dit voor gemeenten?
Steeds meer gemeenten krijgen te maken met de groeiende vraag naar publieke laadpunten voor elektrische auto’s (EV’s). Tegelijkertijd staat het elektriciteitsnet onder druk. Daarom gaat Enexis meer inzetten op netbewust laden: het slim afstemmen van laadpaalvermogen op de capaciteit van het net. In dit interview deelt Giedo Kup, Senior Productmanager bij Enexis, zijn inzichten over wat gemeenten moeten weten om netbewust laden succesvol te implementeren.
Wat is netbewust laden?
Kup: “Netbewust laden betekent dat elektrische auto’s worden opgeladen binnen de grenzen van het lokale stroomnet. Op drukke momenten, zoals tussen 16.00 en 21.00 uur, wordt het beschikbare vermogen teruggeschroefd en verdeeld over de laadpalen in de wijk. Hierdoor laadt een auto soms langzamer of op een later moment, maar wordt deze wel volledig opgeladen zodra er weer meer capaciteit is. Dit doen we om het net betrouwbaar en belastbaar te houden. ”Netbewust laden komt voort uit het overheidsprogramma ‘Slim laden voor iedereen’, van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL). “Binnen dit programma zijn de afgelopen jaren diverse pilots uitgevoerd om netbewust laden toe te passen in verschillende wijken in Nederland. Enexis werkt dan ook samen met andere netbeheerders, laadpaalexploitanten en regio’s die betrokken zijn bij de NAL.”
Wat merken EV-rijders van netbewust laden?
Doordat er bij netbewust laden soms een lager vermogen wordt gebruikt, kan het opladen tijdens piekuren (tussen 16.00 en 21.00 uur) iets langer duren dan normaal. “Maar wie zijn auto echter na kantoortijd aansluit, kan er gerust op zijn dat deze de volgende ochtend voldoende is opgeladen. De meeste EV-rijders zullen hier dus geen last van hebben”, zegt Kup. “Het is begrijpelijk dat inwoners in gemeenten waar netbewust laden wordt toegepast hierover vragen kunnen hebben. Het is dus belangrijk om aan inwoners uit te leggen waarom we netbewust laden toepassen en wat dit betekent voor gebruikers van publieke laadpalen.”
Statisch laden versus dynamisch laden
Er zijn verschillende manieren om netbewust te laden: statisch en dynamisch laden. Op dit moment past Enexis uitsluitend statisch laden toe. Kup legt uit hoe het werkt: “Op basis van voorspellingen proberen we vooraf te bepalen op welke plekken in het elektriciteitsnet er in de winter problemen kunnen ontstaan. In de winter is de kans op overbelasting van het net namelijk het grootst, omdat mensen dan op koude dagen veel stroom gebruiken. We kunnen echter niet precies voorspellen op welke specifieke dagen deze pieken in gebruik zullen ontstaan. Daarom kiezen we ervoor om uit voorzorg het maximale vermogen op deze knelpunten tijdens werkdagen alvast te verlagen.”
Bij dynamisch laden wordt een dag van tevoren door Enexis aangegeven waar knelpunten zitten en op welke momenten capaciteit beschikbaar is. Vervolgens wordt via afspraken met de laadpaalexploitanten het laadvermogen van specifieke laadpalen op die exacte momenten teruggeschroefd. Dit maakt het mogelijk om gerichter te sturen, afgestemd op de daadwerkelijke belasting van het net op dat moment. “Deze winter past Enexis dynamisch netbewust laden nog niet toe, maar we hebben met netbeheerders en laadpaalexploitanten afgesproken om dit in de winter van 2026-2027 wel toe te gaan passen”, zegt Kup.
Concessies en netcapaciteit
Veel gemeenten zijn met laadpaalexploitanten een concessie overeengekomen voor het plaatsen en exploiteren van publieke laadpalen. Voor deze gemeenten is het belangrijk rekening te houden met de maatregelen die Enexis neemt om het stroomnet te ontlasten. Kup legt uit: “Stel dat laadpalen in een gemeente tijdelijk minder vermogen krijgen toegewezen, dan kan dit gevolgen hebben voor de afspraken die in concessies zijn vastgelegd. In dat geval adviseren wij gemeenten om contact op te nemen met de vertegenwoordigers van de betreffende NAL-regio.”
Voor concessies die nog moeten worden afgesloten, adviseert Kup: “Wij raden gemeenten aan om in hun programma van eisen expliciet voorwaarden op te nemen voor netbewust of slim laden. Zo zorgen zij ervoor dat hun concessies niet alleen aansluiten op de praktijk van netbeheer, maar ook bijdragen aan het waarborgen van een betrouwbaar en belastbaar net.”
Netbewust laden: het nieuwe normaal
Op dit moment is netbewust laden een geschikte maatregel om het net betrouwbaar en belastbaar te houden. Door samen te werken met netbeheerders, te investeren in slimme technologie en inwoners te betrekken, kunnen we zo de energietransitie versnellen zonder het elektriciteitsnet te overbelasten.
Kup: “Het is mooi om te zien dat gemeenten erkennen dat een toekomstbestendig elektriciteitsnet een gezamenlijke opgave is. We zien steeds meer waardevolle samenwerkingen ontstaan en merken dat we elkaar steeds beter weten te vinden. Laten we er samen voor zorgen dat netbewust laden ook voor EV-rijders ‘het nieuwe normaal’ wordt, door inwoners goed te informeren en te luisteren naar hun behoeften en ervaringen.”
Samen voor een toekomstbestendig energiesysteem
Enexis werkt graag samen met netbeheerders, laadpaalexploitanten en gemeenten aan een toekomstbestendig energiesysteem. Wilt u hierover sparren, of heeft u vragen? Neem contact op met Maarten Venselaar, Portefeuilleregisseur Mobiliteit, via maarten.venselaar@enexis.nl.